Linkshandigen vieren hun dag in rechtshandige wereld

In dit artikel:

WILLEMSTAD — Jurist en bioloog Jeff Sybesma gebruikt Wereld Linkshandigendag als aanleiding voor een luchtige maar scherpzinnige reflectie op het leven als linkshandige: de praktische hinder, de stereotype vooroordelen en de onverwachte voordelen van links zijn. Ongeveer tien procent van de wereldbevolking is linkshandig (in Nederland zo’n dertien procent). Linkshandigheid is grotendeels aangeboren, maar kent ook gradaties en invloeden vanuit de omgeving — het is geen strikt zwart-witkwestie.

Sybesma schetst herkenbare problemen: vrijwel alles — van scharen en blikopeners tot schrijfmateriaal en muziekinstrumenten — is ontworpen met de rechtshandige meerderheid in gedachten. Hij illustreert dit met persoonlijke anekdotes over worstelen met kroontjespen op de basisschool (smeltende inkt en vlekken), het zelf leren strikken en het later bewust inschakelen van rechts schrijven als grap of didactisch middel in de klas. Zulke aanpassingen maken creativiteit en improvisatie vaak onvermijdelijk.

Over neurologie en statistiek: er bestaan beweringen dat linkshandigen meer symmetrische hersenfuncties hebben en daardoor bijvoorbeeld beter kunnen multitasken; er zijn ook statistieken die wijzen op een hogere prevalentie van linkshandigheid bij mensen met bepaalde psychische aandoeningen. Sybesma plaatst deze feiten met ironische distantie: niet alles is eenduidig bewijs voor bijzondere gaven. In sommige sporttakken — boksen wordt als voorbeeld genoemd — biedt linkshandigheid wel een tactisch voordeel omdat tegenstanders minder gewend zijn aan de spiegeling van zetten. Daarnaast circuleert een reeks mythes (beter rekenen, meer creativiteit, beter seksleven) waarvan wetenschappelijk bewijs vaak mager is.

Taalkundig wijst hij op de negatieve bijklank van ‘links’ (Latijn sinistra) versus de positieve connotaties van ‘right’ in het Engels, zonder definitieve historische claims te maken. Zijn slotconclusie is praktisch: linkshandigen passen zich voortdurend aan in een rechtshandige wereld; die noodzaak tot aanpassen heeft bijgedragen aan vindingrijkheid en overlevingsvaardigheid. Of je nu links- of rechtshandig bent, zegt hij tenslotte, uiteindelijk gaat het om hoe je met elkaar omgaat — en wie er koffie haalt.

(Noot: Wereld Linkshandigendag wordt jaarlijks op 13 augustus gevierd.)