Esther Captain eerste hoogleraar slavernij en kolonialisme in Nederland

In dit artikel:

Esther Captain is benoemd tot de eerste Nederlandse hoogleraar gespecialiseerd in de doorwerking van slavernij en kolonialisme. Ze gaat aan de Universiteit Utrecht onderzoeken hoe dat verleden vandaag voortleeft in gezinnen, instellingen en de samenleving; de benoeming werd naar buiten gebracht door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Captain brengt geen traditionele academische loopbaan mee: haar achtergrond ligt in ministeries, beleid en maatschappelijke organisaties, met schrijven als terugkerend thema. In haar wetenschappelijk werk wil ze die praktijkervaring koppelen aan publiek debat en maatschappelijke betrokkenheid.

Een belangrijk doel is het vergroten van diversiteit binnen de wetenschap. Captain wil vooral zichtbaarheid creëren voor vrouwen van kleur op academisch niveau en pleit ervoor om spreektijd en podiumruimte te delen. Ze ervaart ook de risico’s van dit werk: eerder onderzoek naar Nederlands geweld in Indonesië leidde tot felle reacties en bedreigingen, maar dat maakte haar vastberadener. Solidariteit met collega’s en vrienden is voor haar een belangrijke steun.

Methodologisch breekt ze met conventies: naast archieven bestudeert ze de oceaan als bron, mondelinge verhalen en kunstvormen zoals theater om aspecten van het verleden te belichten die in traditionele documenten ontbreken. Volgens Captain is wetenschap nooit neutraal geweest; zij wil andere perspectieven en manieren van kennisoverdracht centraal zetten, zoals luisteren, empathie en herstel.

Haar benoeming sluit aan bij bredere maatschappelijke debatten in Nederland over het koloniale verleden en kan bijdragen aan nieuwe benaderingen van herinnering, onderwijs en herstel.