Bonaire kampt met ernstige bedreiging van het recht op een schoon, gezond en duurzaam leefmilieu
In dit artikel:
Het College voor de Rechten van de Mens stelt in een weblog (11 augustus 2025) dat de situatie bij de vuilstortplaats Lagun op Bonaire laat zien dat het recht op een schoon, gezond en duurzaam leefmilieu ernstig onder druk staat. Sinds circa 2013 zijn op die stortplaats onder meer asbest, medisch en gevaarlijk afval opgeslagen en bewerkt zonder geldige vergunning, met regelmatig zelfontbranding tot gevolg. De branden zorgen voor hevige rookontwikkeling, stank, en gezondheidsklachten bij omwonenden zoals hoofdpijn en ademhalingsproblemen.
Ondanks waarschuwingen van de Inspectie Leefomgeving en Transport, signalen van maatschappelijke organisaties (waaronder Pro Lagun) en ambtsberichten van de Rijksvertegenwoordiger ontbrak lange tijd structurele handhaving. Pas in november 2024 werd waarnemend Rijksvertegenwoordiger Jan Helmond benoemd na constateringen van taakverwaarlozing door het Bestuurscollege; hij liet het terrein beveiligen en regelde veilige opslag en afvoer van asbesthoudend en biomedisch afval. In februari 2025 bevestigde de rechter dat de maatregelen gerechtvaardigd waren, terwijl het Bestuurscollege tegelijkertijd de kans kreeg zelf verbeteringen door te voeren.
Het College merkt echter op dat de acute risico’s weliswaar zijn verminderd, maar de onderliggende problemen onopgelost blijven: ontbreken van robuuste vergunningen, beperkte handhavingscapaciteit en te weinig betrokkenheid van bewoners. Stichting Pro Lagun heeft een bezwaarschrift ingediend en verwijt de overheid dat zij haar zorgplicht schendt door onvoldoende op te treden tegen milieuschade en gezondheidsrisico’s.
Volgens het College heeft de casus niet alleen milieu- en gezondheidsgevolgen maar ook een mensenrechtelijke dimensie: het raakt het recht op gezondheid, het recht op eerbiediging van het privéleven en de toegang tot rechtsmiddelen. Bovendien legt de zaak ongelijkheden in mensenrechtelijke bescherming binnen het Koninkrijk bloot en onderstreept zij de bestuurlijke en ecologische kwetsbaarheid van Bonaire. Structurele oplossing vraagt volgens het College om betere vergunningverlening, versterkte handhaving, transparantie en actieve betrokkenheid van bewoners.